Impressie van het Nationale Open Science Festival 2022

Deze tekst is een bewerking en werd oorspronkelijk gepubliceerd door Open Science Festival blog.

Op 1 september 2022 vond de tweede editie plaats van het Nationale Open Science Festival aan de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam. Het programma bestond uit plenaire sessies en drie rondes met workshops waarin deelnemers in verschillende aspecten van Open Science doken. Ongeveer 300 deelnemers waren op locatie en nog eens 400 deelnemers volgden de plenaire sessies via de livestream.

In de plenaire sessie werd Jeroen Geurts Rector van de VU gevraagd 'Is wetenschap wel open genoeg'. Zijn antwoord luidde: ‘Als onderzoekers de behoefte voelen om in Nature te publiceren, hebben ze de neiging om lang op hun data te blijven zitten. Daarom moet Recognition and Rewards een internationale beweging worden als integraal aspect van Open Science’. Zijn antwoord geeft een idee van alle verschillende elementen van Open Science die aan de orde kwamen.

Toen minister Robbert Dijkgraaf zich bij het gesprek voegde, benadrukte hij het belang van Open Science door te stellen dat de verspreiding van kennis de beste manier is om ongelijkheid in de wereld te bestrijden. Hij grapte ook: ‘Wij wetenschappers zien onszelf als een slimme gemeenschap; maar dan vraag ik u: hoe zijn we terechtgekomen bij zo'n dom publicatiesysteem?’ Hij erkent de vraagstukken die opgelost moeten worden en hij kondigde aan dat met ingang van 2023 jaarlijks 20 miljoen euro beschikbaar komt voor Open Science, met de NWO in een coördinerende rol.

Interactieve workshops en sessies

De thema’s van de workshops in de drie parallelle sessies illustreren de vele facetten en de inspirerende ontwikkelingen op het gebied van Open Science. In Building Research Dream Teams bespraken de deelnemers een fictief onderzoeksproject aspecten als stakeholders, ethiek, academische waarde en commercialisering te verduidelijken. Deze oefening maakte duidelijk wat de verschillende rollen zijn om de projectdoelen te realiseren, dat die niet persé academisch zijn en dat de scheidslijn tussen academisch, ondersteuning en publiek steeds meer vervaagt.

In Two perspectives on Diamond Open Access publishing: bespraken de deelnemers de vragen rond het opzetten van een nieuw Diamond Open Access tijdschrift: Hoe vind je de mensen die willen meewerken en fondsen voor ervaren en gemotiveerde redactieleden? Hoe het redactieproces efficiënter te maken? Maar het belang van Erkenning en Beloning werd nogmaals onderstreept dat Diamond Open Access niet de standaard wordt zolang publiceren in tijdschriften als Nature hoger wordt gewaardeerd dan publiceren in nieuwe tijdschriften.

In de workshop Een publiek creëren voor Citizen Science projecten richtte zich op vrijwilligers voor citizen science projecten. De Historische databank van Suriname en Curaçao (HDSC) casus leverde de volgende aanbevelingen: Hoewel HDSC enorm werd geholpen door de media (tot het NOS journaal aan toe) zochten ze hun doelgroep op gerichte evenementen. Het is belangrijk om je doelgroep precies te definiëren, en communicatie: Heel duidelijk te zijn over het doel van het onderzoek, wat de vrijwilligers ermee winnen en contact te houden gedurende het project."

Marketplace

Tijdens de lunch konden de deelnemers mensen ontmoeten van onderzoeksgroepen en communities die betrokken zijn bij Open Science. Onder hen waren Opening up the Social Sciences through digital data infrastructure (ODISSEI), het Student Initiative for Open Science (SIOS), de Turing Way collaboratieve gids over verantwoorde datascience.

De volledige lijst van sessies, workshops en marktstands is te vinden in het volledige programma van deze inspirerende dag.